Anemia w chorobach zapalnych jelit – przyczyny, objawy i leczenie

Anemia to częsty problem przy chorobach zapalnych jelit. Bardzo utrudnia codzienne funkcjonowanie, a w skrajnych przypadkach wymaga hospitalizacji. Jej najczęstszą przyczyną jest niedobór żelaza lub niedokrwistość wynikająca z chorób przewlekłych. Sprawdź, jakie objawy mogą świadczyć o anemii i poznaj sposoby jej leczenia.

Co to jest anemia?

Anemia, inaczej niedokrwistość to stan, w którym poziom hemoglobiny we krwi jest obniżony lub/i liczba czerwonych krwinek (erytrocytów) jest poniżej normy. W przebiegu anemii pojawia się szereg objawów, które powinny zwrócić uwagę. Są to:

• bladość skóry i błoń śluzowych,
• zmęczenie,
• zaburzenia koncentracji,
• kołatanie serca, tachykardia,
• bóle i zawroty głowy.

Do rozwoju anemii mogą się przyczyniać choroby przewlekłe, np. RZS, toczeń układowy, nieswoiste choroby zapalne jelit, niewydolność serca i nerek. Niedokrwistość może być również wynikiem zwiększonej utraty krwi, obecnością przewlekłego stanu zapalnego czy źle zbilansowaną dietą.⁶

Co to jest ferrytyna i jakie ma znaczenie w organizmie?

Ferrytyna to białko, które występuje w ludzkim organizmie. Jej największe ilości można znaleźć w szpiku kostnym, śledzionie i wątrobie. Białko to magazynuje żelazo w komórkach, natomiast jej niewielkie ilości krążą wraz z krwią. Jest jednym z ważniejszych wskaźników pozwalających ocenić zasoby żelaza we krwi.

W diagnostyce niedokrwistości wynikającej z niedoborów żelaza, ferrytyna jest ważna, dlatego nie należy pomijać oznaczenia jej poziomu w badaniach krwi. Żelazo jako jeden z elementów hemoglobiny, bierze udział w transporcie tlenu. Ponadto bierze ono udział w metabolizmie mięśni i syntezie DNA.^1,2

Dla organizmu niebezpieczny jest zarówno wysoki, jak i niski poziom ferrytyny. Zbyt niski może wystąpić, jeśli do organizmu nie zostanie dostarczona, wraz z dietą, odpowiednia ilość żelaza. Z kolei zbyt wysoki poziom ferrytyny może wynikać z nadmiernego gromadzenia żelaza w organizmie. Na zbyt wysoki poziom żelaza mogą mieć wpływ
niektóre choroby, jak również spożywanie zbyt dużej ilości produktów zawierających żelazo. Wysoki poziom ferrytyny jest jednak dużo rzadszy niż jej niedobór.²

Objawy anemii

Anemia (niedokrwistość) może dawać szereg objawów, które warto potwierdzić dodatkowymi badaniami. Jeśli odczuwasz:

• zmęczenie,
• ogólne osłabienie organizmu,
• problemy z pamięcią i koncentracją,
• zawroty i bóle głowy
• bnieregularny i/lub przyspieszony rytm serca,
• bladą skórę i błony śluzowe,
• spadek libido,
• słabe włosy i paznokcie,

warto skonsultować się z lekarzem. Objawy te mogą świadczyć o niedokrwistości, której ryzyko jest większe, jeśli cierpisz na choroby zapalne jelit.⁵

Jak diagnozowana jest anemia?

Anemia nazywana również niedokrwistością, to najczęstsze powikłanie nieswoistych chorób zapalnych jelit. Jej wystąpienie mocno wpływa na codzienne funkcjonowanie pacjenta, a w wielu przypadkach może wymagać hospitalizacji. U chorych może pojawić się nie tylko niedobór żelaza, ale również kwasu foliowego czy witaminy B12. Brak leczenia anemii w przebiegu chorób zapalnych jelit może prowadzić do upośledzenia funkcji nerek i serca.³

Niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza dotyczy nawet 90% pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit.⁷ Jest to związane z dużą utratą krwi, zarówno w sposób widoczny, jak i utajony (wewnątrz organizmu), a także może wynikać ze zmienionej błony śluzowej jelit, zaburzeń wchłaniania oraz błędów dietetycznych. Na niski poziom hemoglobiny mogą wpływać również niektóre choroby, jak celiakia czy rak jelita. U kobiet z obfitymi miesiączkami ryzyko pojawienia się anemii może wzrosnąć.^4,5

Jeśli cierpisz na chorobę Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, warto regularnie wykonywać badania krwi. O niedokrwistości u kobiet świadczy poziom hemoglobiny poniżej 12 g/dl a u mężczyzn poniżej 13 g/dl.³

Poza oznaczeniem stężenia hemoglobiny warto wykonać również inne badania, jak oznaczenie poziomu żelaza, ferrytyny, morfologię krwi, CRP, a także w niektórych przypadkach oznaczenie poziomu witaminy B12 i kwasu foliowego.³

Sposoby leczenia farmakologicznego anemii

Rozpoznanie niedokrwistości powinno być jak najszybsze, aby uniknąć konsekwencji jej rozwoju. Leczenie nie tylko ma na celu unormowanie poziomu hemoglobiny, ale również poprawę jakości życia. Uzupełnienie poziomu żelaza jest ważne u każdej osoby z rozpoznaną anemią. Najczęściej jest ono dostarczane w formie doustnych preparatów, ale w niektórych przypadkach preparaty żelaza są podawane dożylnie. Rzadko wykonywana jest transfuzja krwi.³

Pierwszym wyborem są doustne preparaty, zawierające sole żelaza, jak siarczan, glukonian i bursztynian żelaza. Niestety u ok. 20% pacjentów pojawiają się działania niepożądane, takie jak bóle brzucha, zaparcia, biegunki czy nudności, które są jednym ze wskazań do zastosowania preparatów dożylnych. Wskazaniem do tego uzupełnienia niedoborów żelaza jest również:³

• nietolerancja doustnej suplementacji żelaza,
• brak efektu terapeutycznego,
• ciężka postać niedokrwistości,
• nasilona choroba zapalna jelit,
• indywidualne preferencje.

Nie stosuj suplementacji bez konsultacji ze specjalistą. Polegaj na zaleceniach lekarza, ponieważ to one są podstawą leczenia.