Wszyscy wiemy, że dieta powinna dostarczać nam odpowiednie ilości witamin i składników mineralnych. Jednak niewiele osób, w tym również z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit (NChZJ), wie, że takie schorzenia utrudniają stosowanie zrównoważonej diety.
Szacuje się, że aż 85% osób z IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) jest niedożywionych.1 Wynika to po części z tych samych przyczyn, które odpowiadają za utratę wagi – więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszym artykule poświęconym niedowadze – jednak niedobory żywieniowe mogą występować także u osób o prawidłowej masie ciała.2 Na szczęście istnieją proste sposoby, dzięki którym utrzymanie pełnowartościowej diety staje się łatwiejsze.
Lekarz, dietetyk lub pielęgniarka doradzą Ci jak ograniczyć ryzyko niedożywienia, a tymczasem my wyjaśniamy, co konkretnie utrudnia osobom z IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) dostarczanie organizmowi wszystkich potrzebnych składników odżywczych z dietą i jak sobie z tym radzić:
Upośledzone wchłanianie z przewodu pokarmowego
Spowodowany IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) stan zapalny w przewodzie pokarmowym może upośledzać zdolność organizmu do przyswajania wody i składników odżywczych, w tym białka, tłuszczu i węglowodanów, co może prowadzić do niedoborów ważnych witamin i składników mineralnych, takich jak witamina B12, witamina D, żelazo i wapń.1
Bogata i urozmaicona dieta może ułatwić Ci przyswojenie z pożywienia wszystkich potrzebnych składników odżywczych pomimo ograniczeń wynikających z choroby. Lekarz po ustaleniu ewentualnych niedoborów może doradzić najlepsze metody ich wyeliminowania, np. zalecając codzienną suplementację witamin i składników mineralnych;3,4
Utrata apetytu
Typowe objawy IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD), takie jak ból brzucha, biegunka i nudności – a nawet choroba sama w sobie – mogą powodować pogorszenie apetytu. A niechęć do jedzenia może z kolei prowadzi do niedożywienia.1,3
Niezależnie od przyjmowania suplementów, spróbuj jeść częściej mniejsze porcje.3 Wiele osób z IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) szybko odczuwa sytość, a zwiększenie częstotliwości i zmniejszenie objętości posiłków pomaga uniknąć uczucia przepełnienia;
Diety eliminacyjne
Wiele osób z IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) jest przekonanych, że określone pokarmy mogą zaostrzać objawy choroby, przy czym to, o jakie konkretnie produkty chodzi, jest kwestią bardzo indywidualną. Istnieje niewiele dowodów naukowych na to, że określone pokarmy lub diety ułatwiają kontrolowanie choroby lub jej objawów. Mimo to wiele osób stosuje diety „eliminacyjne” lub „wykluczające”, aby sprawdzić, czy odstawienie danego produktu czy grupy pokarmów spowoduje tymczasową lub długoterminową poprawę.1,3,5,6 Więcej informacji na temat diet stosowanych w IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) znajdziesz w naszym artykule .
Niestety decydując się na dietę eliminacyjną, część osób nieświadomie pozbawia się niezbędnych składników odżywczych.1,4 Możesz tego uniknąć, zwracając się po poradę do specjalisty, który pomoże Ci ułożyć zdrową, zrównoważoną, a przy tym także smaczną dietę;
Leczenie IBD
Niektóre leki stosowane w przebiegu IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) mogą wpływać na sposób wchłaniania i wykorzystania przez organizm witamin i składników mineralnych. Na przykład azatiopryna, metotreksat i sulfasalazyna upośledzają zdolność organizmu do przetwarzania kwasu foliowego.4
Kortykosteroidy, powszechnie stosowane w celu opanowania zaostrzeń IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) i uzyskania remisji choroby,7 mogą zaburzać szereg procesów metabolicznych i żywieniowych zachodzących w organizmie.4 Mogą również zwiększać ryzyko osteoporozy (łamliwości kości), dlatego w przypadku długotrwałego przyjmowania kortykosteroidów należy zażywać suplementy wapnia i witaminy D. Wielu specjalistów uważa nawet, że jest to wskazane bez względu na czas trwania leczenia kortykosteroidami.1,4,8
Zapytaj lekarza, czy stosowane przez Ciebie leki mogą powodować ryzyko wystąpienia niedoborów składników odżywczych i pamiętaj, żeby stosować zalecone przez niego suplementy.
Pamiętaj…
IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) nie powinno być przeszkodą dla przestrzegania zdrowej, zrównoważonej diety, która dostarczy Ci wszystkich niezbędnych składników odżywczych, a jednocześnie nie będzie nasilać odczuwanych objawów. We współpracy z personelem medycznym łatwiej będzie Ci zidentyfikować ewentualne problemy, o których piszemy powyżej i zastosować odpowiednie rozwiązania. Jeśli potrzebujesz pomocy lub wsparcia w kwestii prawidłowego odżywiania, zgłoś się do lekarza – być może skieruje Cię do dietetyka, który ułoży dla Ciebie dietę dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb.
Piśmiennictwo:
1. Lomer MC. Dietary and nutritional considerations for inflammatory bowel disease. Proc Nutr Soc. 2011;70:329-335.
2. Valentini L, Schaper L, Buning C, i wsp. Malnutrition and impaired muscle strength in patients with Crohn’s disease and ulcerative colitis in remission. Nutrition. 2010;24:694-702.
3. Brown AC, Rampertab SD, Mullin GE. Existing dietary guidelines for Crohn’s disease and ulcerative colitis. Expert Rev Gastroenterol Hepatol. 2011;5:411-425.
4. Hébuterne X, Filippi J, Schneider M. Nutrition in adult patients with inflammatory bowel disease. Curr Drug Targets. 2014;15:1030-1038.
5. Ananthakrishnan AN. Environmental risk factors for inflammatory bowel disease. Gastroenterol Hepatol. 2013;9:367-374.
6. Owczarek D, Rodacki T, Domagala-Rodacka R, Cibor D, Mach T. Diet and nutritional factors in inflammatory bowel diseases. World J Gastroenterol. 2016;22:895-905.
7. Pithadia AB, Jain S. Treatment of inflammatory bowel disease (IBD). Pharmacol Rep. 2011;63:629-642.
8. van Staa TP. The pathogenesis, epidemiology and management of glucocorticoid-induced osteoporosis. Calcif Tissue Int. 2006;79:129-137.
