Czy miewasz wrażenie „zamglenia umysłu” albo zdarza Ci się funkcjonować w „trybie zombie”?
Witaj w klubie: osiem na dziesięć osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna (ChLC) i siedem na dziesięć osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (WZJG) skarży się na zmęczenie w aktywnej fazie choroby (a trzy na dziesięć również w fazie nieaktywnej).1 Jednak istnieją sposoby, które pomagają radzić sobie z uczuciem zmęczenia, a nawet zwiększyć poziom energii.
Pierwszym krokiem na drodze do bardziej aktywnego trybu życia powinna być rozmowa z lekarzem lub pielęgniarką. Wspólnie łatwiej wam będzie określić, skąd bierze się uczucie zmęczenia, a znając przyczynę problemu, można zacząć działać.
Oto lista najczęstszych winowajców, o których warto pamiętać podczas konsultacji ze specjalistą:
Leki
Choć nie zdarza się to często, męczliwość może być skutkiem ubocznym leków, które przyjmujesz w związku z nieswoistymi chorobami zaplanymi jelit (IBD) (ang. inflammatory bowel disease, IBD).2 Jeśli podejrzewasz, że występują u Ciebie jakiekolwiek działania niepożądane, koniecznie poinformuj o tym lekarza lub pielęgniarkę.
Niedobory składników odżywczych
Wydaje się to oczywiste, ale warto wspomnieć, że przyczyną zmęczenia może być niedostarczanie organizmowi wystarczającej ilości kalorii. Również stan zapalny lub operacja mogą uniemożliwić wchłanianie odpowiedniej ilości składników odżywczych z przewodu pokarmowego.2 Lekarz może skierować Cię do dietetyka, jeśli uzna, że w Twojej sytuacji korzystna może okazać się zmiana diety.
Niedokrwistość
Niedokrwistość w przebiegu IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) jest najczęściej skutkiem połączonego działania kilku różnych czynników, w tym niedoboru żelaza (wynikającego z zaburzeń wchłaniania żelaza lub diety ubogiej w żelazo),3-5 utraty krwi z jelit objętych stanem zapalnym5 oraz niedokrwistości spowodowanej chorobą przewlekłą.6 Niedokrwistości mogą towarzyszyć takie objawy, jak męczliwość, bóle głowy i zawroty głowy.7 Jeśli obserwujesz je u siebie, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.
Niedostateczna ilość snu
W okresach zaostrzenia choroby ból, biegunka i inne objawy mogą znacząco pogarszać jakość snu.2 Może to prowadzić do powstania błędnego koła, w którym złe samopoczucie nie pozwala Ci wystarczająco wypocząć, a z kolei brak wypoczynku utrudnia Ci powrót do zdrowia.8 A jak łatwo się domyślić, po źle przespanej nocy nie będziesz raczej tryskać energią. Jak pokazują badania, u osób z IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) utrzymujące się trudności ze snem mogą dodatkowo pogłębiać uczucie zmęczenia,9 dlatego tak ważne jest odpowiednie zadbanie o nocny wypoczynek. W naszym artykule podpowiadamy co zrobić, żeby porządnie się wyspać .
Zaostrzenia
Jeśli odczuwasz zmęczenie, któremu nie towarzyszą inne objawy zaostrzenia choroby, być może świadczy to o tym, że stan zapalny w obrębie jelit nadal się utrzymuje.8,10 Jeśli podejrzewasz, że tak właśnie jest, skonsultuj się z lekarzem. Do codziennego monitorowania poziomu energii możesz użyć aplikacji mobilnych.
Jak odzyskać energię
Jeśli zmęczenie daje Ci się we znaki, koniecznie zwróć się po poradę do specjalisty, który może zalecić Ci zażywanie określonych suplementów lub pomóc ułożyć zrównoważoną dietę. Być może otrzymasz przydatne wskazówki dotyczące aktywności fizycznej, snu i planowania dnia. Dlatego zawsze warto rozmawiać o swoich problemach. Więcej porad i wskazówek znajdziesz też w naszych materiałach poświęconych radzeniu sobie ze zmęczeniem .
Piśmiennictwo:
1. Graff LA, Vincent N, Walker JR, i wsp. Population-based study of fatigue and sleep difficulties in inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis. 2011;17:1882-1892.
2. Van Langenberg DR, Gibson PR. Systematic review: fatigue in inflammatory bowel disease. Aliment Pharmacol Ther. 2010;32:131-143.
3. Semrin G, Fishman DS, Bousvaros A, i wsp. Impaired intestinal iron absorption in Crohn’s disease correlates with disease activity and markers of inflammation. Inflamm Bowel Dis. 2006:12:1101-1106.
4. Oldenburg B, Koningsberger JC, Van Berge Henegouwen GP, Van Asbeck BS, Marx JJ. Iron and inflammatory bowel disease. Aliment Pharmacol Ther. 2001;15:429-438.
5. Bartels U, Strandberg-Pedersen N, Jarnum S. Iron absorption and serum ferritin in chronic inflammatory bowel disease. Scand J Gastroenterol. 1978;13:649-656.
6. Fleming RE, Sly WS. Hepcidin: a putative iron-regulatory hormone relevant to hereditary hemochromatosis and the anemia of chronic disease. Proc Natl Acad Sci USA. 2001;98:8160-8162.
7. Gasche C, Lomer MC, Cavill I, Weiss G. Iron, anaemia, and inflammatory bowel diseases. Gut. 2004;53:1190-1197.
8. Kinnucan JA, Rubin DT, Ali T. Sleep and inflammatory bowel disease: exploring the relationship between sleep disturbances and inflammation. Gastroenterol Hepatol. 2013;9:718-727.
9. Graff LA, Clara I, Walker JR, i wsp. Changes in fatigue over 2 years are associated with activity of inflammatory bowel disease and psychological factors. Clin Gastroenterol Hepatol. 2013;11:1140-1146.
10. Jelsness-Jørgensen LP, Bernklev T, Henriksen M, Torp R, Moum BA. Chronic fatigue is more prevalent in patients with inflammatory bowel disease than in healthy controls. Inflamm Bowel Dis. 2011;17:1564-1572.
