Jak pewnie doskonale wiesz, o nieswoistych chorobach zapalnych jelit – IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) można powiedzieć wiele, ale nie to, że jest przewidywalna. Przez pewien czas możesz czuć się dobrze, a potem objawy znienacka wracają.
W okresach zaostrzeń choroby u około połowy osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna i niemal u wszystkich osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego pojawia się biegunka.1 Dzieje się tak, ponieważ ze względu na stan zapalny jelito grube nie jest w stanie wchłonąć wystarczającej ilości wody, co prowadzi do luźnych stolców.2 Jednak, jak być może wiesz od lekarza lub pielęgniarki, za biegunkę w przebiegu IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) nie odpowiada wyłącznie stan zapalny – częste wizyty w toalecie mogą być spowodowane wieloma różnymi czynnikami. Oto kilka z nich:
Zakażenie
Jak wszyscy, również osoby z IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) miewają różnego rodzaju infekcje. Ze względu na specyfikę choroby i stosowane leki mogą być nawet bardziej podatne na zakażenia bakteryjne w obrębie jelit, w tym między innymi objawiające się biegunką zakażenie bakterią Clostridium difficile.3
Zespół jelita drażliwego
Jak sugerują badania, u części osób z IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) może również występować zespół jelita drażliwego.4 Oprócz bólu i wzdęć, jednym z głównych objawów zespołu jelita drażliwego jest właśnie biegunka.5 Jeśli nie masz pewności, czy w Twoim przypadku przyczyną luźnych stolców jest IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) czy zespół jelita drażliwego, skonsultuj się z lekarzem.
Zaburzenia wchłaniania tłuszczów
Gdy zmiany spowodowane IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) obecne są w końcowym odcinku jelita cienkiego, upośledzenie wchłaniania tłuszczów może prowadzić do występowania tzw. biegunki tłuszczowej.2 Jeśli podejrzewasz u siebie zaburzenia wchłaniania tłuszczu, poradź się lekarza lub dietetyka w sprawie ewentualnej zmiany diety . Do tego czasu ogranicz spożycie pokarmów o wysokiej zawartości tłuszczu.
Dieta
Pikantne, tłuste potrawy, produkty bogate w błonnik, nabiał, kofeina i alkohol mogą wywoływać biegunkę lub pogarszać jej przebieg.6 Jednak nawet jeśli podejrzewasz, że Twój problem ma źródło w diecie, znalezienie konkretnych winowajców może okazać się trudne. Szczegółowe zapisywanie tego, co i kiedy zjadasz może pomóc Ci wyśledzić produkty, które Ci nie służą.6 Poproś lekarza lub pielęgniarkę o praktyczne wskazówki dotyczące prowadzenia dzienniczka żywieniowego .
Operacja
Jeśli operacyjnie usunięto Ci część okrężnicy (jelita grubego), Twoje jelita mogą nie być w stanie wchłaniać wystarczającej ilości płynów, co zwiększa ryzyko występowania luźnych stolców.7,8 Natomiast usunięcie końcowego odcinka jelita krętego może skutkować zaburzeniami wchłaniania kwasów żółciowych. Żółć wydzielana przez wątrobę bierze udział w procesie trawienia tłuszczów i zwykle jest ponownie wchłaniana ze strawionego pokarmu, zanim dotrze do jelita grubego. Jednak jeśli się tam znajdzie, może powodować podrażnienia, a w rezultacie biegunkę.
Działania niepożądane
Choć producenci leków robią wszystko, co w ich mocy, żeby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych, niektóre leki mogą powodować biegunkę.9 Jeśli podejrzewasz, że w Twoim przypadku biegunka (lub jakikolwiek inny objaw) może wiązać się ze stosowanym leczeniem, skonsultuj się z lekarzem.
Suplementy żelaza
U osób z IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) często na skutek krwawień z przewodu pokarmowego pojawia się niedokrwistość.10 Suplementy żelaza przyjmowane w związku z niedokrwistością mogą wpływać na pracę jelit, powodując zaparcia lub biegunkę.11 Jeśli masz wrażenie, że za Twoje problemy mogą odpowiadać preparaty z żelazem, porozmawiaj na ten temat z lekarzem.
Odzyskać kontrolę
Jeśli biegunka nie ustępuje w ciągu kilku dni lub cokolwiek Cię niepokoi, skontaktuj się z lekarzem lub pielęgniarką. Otrzymasz porady dotyczące postępowania w takiej sytuacji lub receptę na odpowiednio dobrany lek.
Piśmiennictwo:
1. Seidler U, Lenzen H, Cinar A, Tessema T, Bleich A, Riederer B. Molecular mechanisms of disturbed electrolyte transport in intestinal inflammation. Ann NY Acad Sci. 2006;1072:262-275.
2. Binder HJ. Mechanisms of diarrhea in inflammatory bowel diseases. Ann NY Acad Sci. 2009;1165:285-293.
3. Hughes M, Qazi T, Berg A, i wsp. Host immune response to Clostridium difficile infection in inflammatory bowel disease patients. Inflamm Bowel Dis. 2016;22:853-861.
4. Berrill JW, Green JT, Hood K, Campbell AK. Symptoms of irritable bowel syndrome in patients with inflammatory bowel disease: examining the role of sub-clinical inflammation and the impact on clinical assessment of disease activity. Aliment Pharmacol Ther. 2013;38:44-51.
5. Chey WD, Kurlander J, Eswaran S. Irritable bowel syndrome: a clinical review. JAMA. 2015;313:949-958.
6. MacDermott RP. Treatment of irritable bowel syndrome in outpatients with inflammatory bowel disease using a food and beverage intolerance, food and beverage avoidance diet. Inflamm Bowel Dis. 2007;13:91-96.
7. Andersson P, Olaison G, Hallböök O, Sjödahl R. Segmental resection or subtotal colectomy in Crohn’s colitis? Dis Colon Rectum. 2002;45:47-53.
8. Börjesson L, Lundstam U, Oresland T, Brevinge H, Hultén T. The place for colectomy and ileorectal anastomosis: a valid surgical option for ulcerative colitis? Tech Coloproctol. 2006:10;237-241.
9. Chassany O, Michaux A, Bergmann JF. Drug-induced diarrhea. Drug Saf. 2000;22:53-72.
10. Wilson A, Reyes E, Ofman J. Prevalence and outcomes of anemia in inflammatory bowel disease: a systematic review of the literature. Am J Med. 2004;116:44-49.
11. Smith GA, Fisher SA, Doree C, Di Angelantonio E, Roberts DJ. Oral or parenteral iron supplementation to reduce deferral, iron deficiency and/or anemia in blood donors. Cochrane Database Syst Rev. 2014;3:CD009532.