Czy podejrzewasz, że określone pokarmy mogą nasilać występujące u Ciebie objawy choroby? Możesz mieć rację. Wprowadzenie zmian w diecie może przyczynić się do złagodzenia objawów, takich jak ból, biegunka czy gazy.1 Oczywiście, nie ma jednej uniwersalnej recepty, która w równym stopniu sprawdzi się u każdego. Wszyscy jesteśmy różni, a ustalenie, jakiego rodzaju modyfikacje diety mogą u danej osoby przynieść oczekiwane efekty, wymaga współpracy ze specjalistą.
Zmiany w diecie w okresie zaostrzenia choroby
Niektóre pokarmy mogą pogarszać objawy w okresach zaostrzenia choroby, choć jest to kwestia bardzo indywidualna.1 Poniżej omawiamy modyfikacje diety zalecane przez lekarzy i dietetyków w aktywnej fazie choroby, w zależności od rodzaju odczuwanego bólu:
- Jedz małe porcje w krótszych odstępach czasu. Twój organizm łatwiej sobie z nimi poradzi niż z trzema pełnowymiarowymi posiłkami;1
- Pij wodę zamiast słodzonych napojów zawierających duże ilości cukru lub syropu glukozowo-fruktozowego, który może nasilać biegunkę.1 Popijaj wodę regularnie w ciągu dnia1 – staraj się wypijać określoną objętość, np. osiem szklanek dziennie;
- Pokarmy bogate w błonnik mogą powodować biegunkę, dlatego staraj się unikać pełnoziarnistych produktów zbożowych, otrębów, fasoli, brązowego i dzikiego ryżu, orzechów, kukurydzy, popcornu, pestek, surowych owoców i niektórych warzyw, takich jak cebula i kapusta;1,2
- Unikaj potraw tłustych, oleistych lub smażonych.1 W przypadku, gdy zmiany spowodowane IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) obecne są w końcowym odcinku jelita cienkiego, upośledzenie wchłaniania tłuszczów może prowadzić do występowania tzw. biegunki tłuszczowej.3 Najlepiej ograniczyć dzienne spożycie tłuszczu poniżej ośmiu łyżeczek,1 co oznacza, że tłusty pączek na deser raczej nie jest dobrym pomysłem!
- Jeśli cierpisz na nietolerancję laktozy lub masz trudności z trawieniem produktów mlecznych, ogranicz ich spożycie.1 Sięgnij po zamienniki na bazie mleka sojowego lub kokosowego;
- Wyeliminuj lub ogranicz alkohol i kofeinę – zastąp małą czarną wodą lub herbatą i kawą bezkofeinową.1
Jak radzić sobie z zaparciami
Jeśli dokuczają Ci zaparcia, lekarz lub pielęgniarka mogą zasugerować następujące rozwiązania:
- Zwiększ zawartość błonnika w diecie. Błonnik wpływa korzystnie na funkcjonowanie przewodu pokarmowego, jednak w okresie zaostrzenia może powodować problemy.4 Dlatego jego ilość w diecie należy zwiększać bardzo powoli – zaledwie po kilka gramów tygodniowo, aż do osiągnięcia poziomu zalecanego przez lekarza lub dietetyka.1,4,5 Specjalista doradzi Ci także najlepsze źródła błonnika;
- Organizm potrzebuje wody, żeby zmiękczyć błonnik i ułatwić jego przesuwanie się przez jelita.5 Dlatego pij dużo płynów, głównie wody,1 w przeciwnym razie Twoje stolce będą twarde, a wypróżnienia bolesne.5
Wzdęcia i gazy
Przyczyną wzdęć i gazów może być nadmiar połykanego powietrza6 lub nadmierna produkcja gazów w jelitach podczas trawienia pokarmów.1,6 Spróbuj jeść i pić nieco wolniej. Dobrym pomysłem jest też ograniczenie w diecie produktów znanych z właściwości wzdymających, takich jak produkty o wysokiej zawartości błonnika (otręby, fasola, orzechy, pestki i popcorn) lub skrobi.1
Skonsultuj się najpierw z lekarzem
Choć może Cię kusić, żeby próbować samodzielnie wprowadzić zmiany w diecie, zawsze najpierw zasięgnij porady lekarza, który podpowie Ci jak to zrobić lub skieruje do dietetyka.
Dietetyk może pomóc Ci ułożyć zdrową dietę, która pomoże złagodzić objawy. Regularnie konsultuj swoją dietę z lekarzem lub dietetykiem, żeby mieć pewność, że jest zrównoważona i zawiera wystarczającą ilość witamin, składników mineralnych i składników odżywczych. Przeczytaj też nasz artykuł poświęcony odżywianiu .
Piśmiennictwo:
1. Brown AC, Rampertab SD, Mullin GE. Existing dietary guidelines for Crohn’s disease and ulcerative colitis. Expert Rev Gastroenterol Hepatol. 2011;5:411-425.
2. Ballegaard M, Bjergstrøm A, Brøndum S, Hylander E, Jensen L, Ladefoged K. Self-reported food intolerance in chronic inflammatory bowel disease. Scand J Gastroenterol. 1997;32:569-571.
3. Binder HJ. Mechanisms of diarrhea in inflammatory bowel diseases. Ann NY Acad Sci. 2009;1165:285-293.
4. Wedlake L, Slack M, Andreyev HJ, Whelan K. Fiber in the treatment and maintenance of inflammatory bowel disease: a systematic review of randomized controlled trials. Inflamm Bowel Dis. 2014;20:576-586.
5. Markland AD, Palsson O, Goode PS, i wsp. Association of low dietary intake of fiber and liquids with constipation: evidence from the national health and nutrition examination survey. Am J Gastroenterol. 2013;108:796-803.
6. Hemmink GJ, Weusten BL, Bredenoord AJ, Timmer R, Smout AJ. Aerophagia: excessive air swallowing demonstrated by esophageal impedance monitoring. Clin Gastroenterol Hepatol. 2009;7:1127-1129.
