Przepuklina okołostomijna – objawy, przyczyny i leczenie

Przepuklina okołostomijna to najczęstsze powikłanie po operacji wyłonienia stomii. Może wystąpić bezpośrednio po operacji, jak i po kilku miesiącach czy latach. W niektórych przypadkach przepuklina okołostomijna może wymagać interwencji chirurgicznej w celu zapobiegania dalszym powikłaniom. Istnieją również metody, które pozwalają ograniczyć ryzyko wystąpienia przepukliny. Dowiedz się, na czym one polegają.

Co to jest przepuklina okołostomijna?

Przepuklina okołostomijna to patologiczne uwypuklenie pod skórą, które powstaje w miejscu wyłonienia stomii. Jest to jedno z częstszych powikłań, z jakimi borykają się pacjenci po operacji. Przepuklina może pojawić się nie tylko bezpośrednio po zabiegu chirurgicznym, ale również po kilku latach od wyłonienia stomii.

Istnieją dwa rodzaje przepukliny okołostomijnej:

• prawdziwa
• rzekoma

Pierwsza z nich pojawia się w wyniku przemieszczania jelit w kierunku kanału stomii. Powodem jest zbyt szeroki kanał stomii. Drugi rodzaj przepukliny powstaje z powodu nadmiernego wiotczenia tkanek wokół stomii. W tym przypadku również występuje przemieszczanie się jelit w kierunku otworu stomii.¹

Jakie są objawy przepukliny okołostomijnej?

Jednym z charakterystycznych objawów przepukliny okołostomijnej jest pojawienie się miękkiego guza zlokalizowanego w okolicy stomii. Z czasem staje się on coraz większy. W pozycji leżącej guz zmniejsza się, natomiast powiększa swoją objętość w sytuacjach, kiedy wzrasta ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej, czyli podczas kichania, kasłania czy dźwigania.
Brak podjęcia jakichkolwiek działań może powodować trudności z prawidłowym założeniem worka stomijnego, a także problemy z wypróżnieniem. Wewnątrz przepukliny mogą również powstać zrosty. Uwięźnięcie przepukliny okołostomijnej, czyli zablokowanie tkanki lub narządu w nieprawidłowej pozycji, może być groźne dla zdrowia i wymagać pilnej interwencji chirurgicznej. Niepokojące objawy, na które należy zwrócić uwagę to: gorączka, wymioty, ból w okolicy stomii, a także zatrzymanie gazów.²

Przyczyny przepukliny okołostomijnej

Na pojawienie się przepukliny okołostomijnej wpływa szereg czynników. Należą do nich:

• nadwaga i otyłość,
• podeszły wiek,
• palenie papierosów,
• obwód w pasie przekraczający 100 cm,
• ciągłe zaparcia,
• niedożywienie,
• cukrzyca,
• choroba płuc,
• nieprawidłowe wyłonienie stomii podczas operacji,
• wykonywanie zabiegu w trybie pilnym,
• zakażenie rany pooperacyjnej.

Przepuklina okołostomijna może się pojawić u ponad połowy pacjentów poddanych zabiegowi, dlatego warto włączyć działania prewencyjne mające na celu zmniejszenie ryzyka jej wystąpienia, np. kontrola masy ciała, odpowiedni sposób kładzenia się do łóżka i podnoszenia, odpowiedni sposób podnoszenia rzeczy z niskich powierzchni.³

Wśród innych działań zapobiegawczych należy wymienić:

• ograniczenie wysiłku fizycznego, w szczególności związanego z podnoszeniem ciężkich przedmiotów,
• rzucenie palenia,
• regulację częstotliwości wypróżnień.

Pacjenci po operacji mogą również nosić specjalne pasy przepuklinowe. Mają one na celu zmniejszenie ryzyka pojawienia się przepukliny okołostomijnej. Są one elastyczne, mają możliwość indywidualnego dopasowania do rozmiaru brzucha. Pozwalają zewnętrznie podtrzymywać powłoki brzuszne, a także zapobiegają rozchodzeniu się rany pooperacyjnej.

Jak przebiega leczenie przepukliny okołostomijnej?

Leczenie przepukliny okołostomijnej może obejmować kilka podejść, w zależności od stopnia zaawansowania przepukliny, stanu zdrowia pacjenta oraz indywidualnych potrzeb.

Przepuklina okołostomijna może być kontrolowana poprzez wprowadzenie kilku zmian w codziennym stylu życia pacjenta. Redukcja masy ciała jest jednym z kluczowych elementów, ponieważ nadmierna waga może zwiększać ciśnienie w jamie brzusznej i nasilać objawy przepukliny. W tym celu pacjenci są zachęcani do stosowania zbilansowanej diety bogatej w błonnik, co również pomaga w regularnych wypróżnieniach i zapobiega zaparciom. Unikanie podnoszenia ciężkich przedmiotów jest kolejną ważną zmianą, ponieważ wysiłek fizyczny może zwiększać ciśnienie w okolicy stomii i prowadzić do powiększenia przepukliny.^{3, 4}

Jeżeli przepuklina okołostomijna jest duża, powoduje znaczny dyskomfort, ból lub problemy zdrowotne, leczenie operacyjne może być konieczne. W leczeniu przepukliny okołostomijnej najczęściej wykorzystuje się laparoskopię lub robota chirurgicznego. Są to metody mało inwazyjne, po zastosowaniu których okres rekonwalescencji jest zdecydowanie krótszy niż po klasycznej operacji z otwarciem jamy brzusznej. Leczenie chirurgiczne jest konieczne u pacjentów, u których wystąpiło uwięźnięcie (sytuacja, w której zawartość przepukliny, najczęściej jelito, zostaje uwięziona w worku przepuklinowym i nie może być z powrotem wprowadzona do jamy brzusznej) lub zadzierzgnięcie przepukliny (stan, który występuje, gdy przepływ krwi do uwięzionego odcinka jelita zostaje odcięty).

Leczenie przepukliny okołostomijnej wymaga indywidualnego podejścia i może obejmować zarówno metody zachowawcze, jak i chirurgiczne. Wybór odpowiedniej metody leczenia zależy od wielu czynników, takich jak stopień zaawansowania przepukliny, stan zdrowia pacjenta oraz jego preferencje. Współpraca z lekarzem specjalistą jest kluczowa dla skutecznego leczenia i minimalizacji ryzyka powikłań, co pozwala na poprawę jakości życia pacjentów. Dzięki odpowiedniemu podejściu pacjenci mogą cieszyć się lepszym komfortem i większą swobodą w codziennym życiu.