Przetoka odbytu to patologiczny kanał łączący odbyt lub końcowy odcinek odbytnicy ze skórą. Przetoka może powstać spontanicznie w następstwie zapalenia gruczołów przyodbytniczych, wówczas mówimy o tzw. etiologii kryptogladularnej lub też być jednym z objawów chorób zapalnych jelit przede wszystkim choroby Leśniowskiego-Crohna. W tym drugim przypadku zarówno diagnostyka jak i leczenie jest bardziej złożone, bowiem zmiany zapalne dotyczą nie tylko odbytu i odbytnicy, ale też tkanek krocza i przepony dna miednicy. Co więcej, o ile wywiad i wstępne badanie lekarskie wskazuje, że przetoka może być następstwem choroby zapalnej, pacjent wymaga dalszej szczegółowej diagnostyki, przede wszystkim kolonoskopii oraz tomografii, względnie rezonansu magnetycznego miednicy.
W większości przypadków rozwój choroby przebiega podstępnie, a pierwsze objawy są zazwyczaj skąpe i mogą być bagatelizowane. Objawy które najczęściej skłaniają do wizyty u lekarza to przewlekłe bóle okolicy odbytu, zwłaszcza po wypróżnieniu, wyciek śluzowej lub ropnej wydzieliny, czasem także krwawienie lub domieszka krwi w stolcu. Pogorszenie samopoczucia, epizody gorączki oraz wzmożenie dolegliwości bólowych krocza to znak, że zakażenie postępuje doprowadzając do wzmożonej ewakuacji treści ropnej. Z kolei wysoka gorączka, dreszcze, stały ból odbytu oraz uczucie rozpierania lub parcia w odbycie to już niechybny znak, że doszło do powstania ropnia odbytu wymagającego pilnej interwencji chirurgicznej.
Podstawą skutecznej terapii jest jak najwcześniejsze rozpoznanie choroby, co w dużej mierze polega na samokontroli i wnikliwej ocenie pierwszych objawów, często dyskretnych, pozornie nie mających ze sobą związku. Poza sporadycznym bólem okolicy odbytu oraz stanami podgorączkowymi bez jednoznacznej przyczyny, podejrzenia powinny wzbudzić zaburzenia rytmu wypróżnień, w tym częste luźne stolce lub biegunki oraz nawracające uczucie parcia. Pojawienie się bólów brzucha, zwłaszcza o charakterze napadowych bolesnych skurczy, a także uczucie pełności lub wzdęcia wymuszające zmianę diety to objawy sugerujące uogólnienie choroby i duże ryzyko obecności zmian zapalnych poza odbytnicą.
VV-MEDMAT-96242, 01/2024
