Dr Agata Rudnik, Dyrektorka Akademickiego Centrum Wsparcia Psychologicznego Uniwersytetu Gdańskiego
Czy mogę zostać mamą? Czy moje dziecko nie zachoruje? Jeśli zadajesz sobie te pytania- nie jesteś sama. To naturalne obawy, oto, jak sobie z nimi radzić.
Kobiety zmagające się z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit (NChZJ) nierzadko rezygnują z bycia mamą. Dlaczego tak się dzieje? Najczęściej wynika to z faktu, że obawiamy się tego, że i tak nie zajdziemy w ciążę, przekażemy dziecku chorobę lub też, że leczenie wpłynie na jego zdrowie. To obawy są zupełnie zrozumiałe. To absolutnie normalne, że się niepokoisz. I dlatego kluczowa rada brzmi: pamiętaj, by czerpać wiedzę ze sprawdzonych źródeł.
Średni wiek, kiedy pacjentka otrzymuje diagnozę choroby Leśniowskiego-Crohna to 26 lat, a w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego 32 lata*. To czas, kiedy podejmujemy ważne decyzje dotyczące naszego życia, w tym także te dotyczące posiadania dzieci. Porozmawiaj o tym z lekarzem/-ką. Nie odkładaj tego na później. Rozumiem, że martwisz się, że to co usłyszysz, okaże się trudne i być może przynajmniej na jakiś czas będziesz musiała zmienić swoje plany. Nie bój się zadawać pytań. Najlepiej przygotuj sobie ich listę jeszcze przed spotkaniem. Spokojnie zastanów się jakie masz wątpliwości i jakich informacji potrzebujesz. Pierwszym krokiem do macierzyństwa jest właśnie wizyta u specjalisty. Razem omówicie stan twojego zdrowia. Porozmawiacie o twoich potrzebach i o tym, co zrobić, aby doszło do zapłodnienia, ciąża nie była obarczona nadmiernym ryzykiem, a dziecko urodziło się zdrowe. Jeśli to możliwe, wybierz się do gabinetu lekarskiego wspólnie z osobą, z którą planujesz założyć rodzinę. Przyda ci się wsparcie emocjonalne, ale także możliwość poznania innej perspektywy.
Część leków stosowanych w terapii nieswoistych chorób jelit nie może być zażywanych w czasie ciąży. Co więcej, niektóre sposoby leczenia, w tym terapia biologiczna (w naszym kraju), również wykluczają na jakiś czas posiadanie dziecka. To sprawia, że choć wiesz, że leczenie jest ważne, to czujesz frustrację.
– Za każdym razem, gdy miałam podawaną biologię było to dla mnie trudne. Wiedziałam, że przyjmując leczenie biologiczne nie mogę zajść w ciążę, chociaż tak bardzo tego pragnę – opowiada 27-letnia Ada, zmagająca się z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. – Zawsze, kiedy musiałam robić test ciążowy przed podaniem leku, było to dla mnie jak kara. Było mi naprawdę źle – wspomina. Ale od razu dodaje: – Wierzyłam, że to mi pomoże i rzeczywiście tak się stało. Kosztowało mnie to sporo cierpliwości, ale teraz bawię się ze swoją 2,5-letnią córeczką i już powoli trudno mi za nią nadążyć (śmiech).
Jak radzić sobie, gdy czujesz, że to wszystko cię przerasta?
Porozmawiaj z osobą, która doświadczyła tego, co ty i – tak, jak Adzie- udało jej się pokonać trudności. Zobaczysz, jaką siłę da ci taka rozmowa! Nie chowaj swoich emocji, dziel się swoimi odczuciami, obawami. Ważne jest, aby rozumieć to, czego doświadczamy w danym momencie. Tu warto mieć wokół siebie życzliwe osoby. Wygadać się, wyrzucić s siebie negatywne emocje. Z pomocą mogą przyjść fora internetowe i grupy w mediach społecznościowych, gdzie poznasz historie innych osób, które zmagały się z podobnymi problemami.
Nie da się ukryć, że jeżeli chcemy mieć dziecko, to… musimy uprawiać seks. W NChZJ to nie lada wyzwanie, gdy towarzyszą nam ból, zmęczenie, a czasem poczucie wstydu czy braku zadowolenia z tego, jak wygląda nasze ciało. Tu znów bardzo ważna jest komunikacja! Choć takie rozmowy nie należą do łatwych, to jednak warto podzielić się z kimś emocjami, uczuciami. A z kim to zrobić, jeśli nie z najbliższa nam osobą?
Być może martwisz się na zapas. Jak pokazało badanie z 2020 przeprowadzone przez naukowców z Kanady**, pacjentki z NChZJ w ciąży wcale nie doświadczają większego stresu w porównaniu z kobietami niecierpiącymi na żadne choroby przewlekłe. Denerwuje się każdy!
Pamiętaj, że jeśli czujesz, że nie możesz sobie z czymś poradzić, że coś cię przerasta, warto skorzystać z pomocy specjalisty. To nie jest konkurs na to, kto „lepiej sobie poradzi”. Nie trzeba być „silnym” za wszelką cenę. Każdy z nas czasem czuje, że traci kontrolę nad swoim życiem. Daj więc sobie przyzwolenie na to, że czasem masz gorszy dzień, czasem jest ci smutno. Pozwól sobie pomóc. Jeśli potrzebujesz wsparcia „na już”, sprawdź, czy tam, gdzie mieszkasz, działa ośrodek interwencji kryzysowej. Zawsze też możesz zadzwonić na telefon zaufania lub skorzystać z wyszukiwarki miejsc oferujących bezpłatną pomoc psychologiczną: www.mapawsparcia.pl
* Chouraki, V., et al. (2011).The changing pattern of Crohn’s disease incidence in northern France: a continuing increase in the 10- to 19-year-old age bracket (1988-2007). Alimentary Pharmacology & Therapeutics; 33:1133–42.
**Khil, J. et al. (2020). Physiological and psychological stress in pregnant women with quiescent inflammatory bowel disease: A pilot study using salivary biomarkers. JGH Open, 4.4: 692-697.
C-ANPROM/PL/ENTY/0287 07/2023
