Ponieważ nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ) są schorzeniami układu pokarmowego, trudno się dziwić, że wiele osób z NChZJ przykłada dużą wagę do diety i tego, jak wpływa ona na przebieg ich choroby.
W konsekwencji na przestrzeni lat pojawiło się wiele różnych specjalistycznych diet mających zapewnić osobom cierpiącym na IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) skuteczniejszą kontrolę objawów i lepsze samopoczucie.1 Jednak czy rzeczywiście zdają one egzamin?
Jak pewnie wiesz od lekarza, z czysto naukowego punktu widzenia nie da się wskazać diety, co do której istnieją wystarczająco rzetelne dowody potwierdzające jej 100% skuteczność w opanowywaniu objawów choroby.1-3
Jednak nie oznacza to wcale, że nie istnieje żadna dieta, która wykazywałaby korzystne działanie na przebieg IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD). Wykazano, że u części osób przestrzeganie diet opartych na konkretnych zasadach żywieniowych przyniosło wymierną poprawę.1,3
O jakich dietach mowa? Pewnie znasz ich nazwy ze słyszenia, a być może nawet lekarz zasugerował Ci stosowanie jednej z nich:
Dieta Low FODMAP1
FODMAP to skrót utworzony od angielskich słów: Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols (czyli fermentujące oligosacharydy, dwucukry, monocukry i poliole). Jest to grupa łatwo ulegających fermentacji i słabo przyswajalnych węglowodanów, które mogą powodować wzdęcia. Uważa się, że mogą one wywoływać objawy IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD). Dieta polega na wyeliminowaniu z jadłospisu konkretnych pokarmów o wysokiej zawartości tych węglowodanów, takich jak niektóre warzywa, owoce, pszenica i nabiał.
Dieta specyficznych węglowodanów (SCD)1
Jest to bardziej rygorystyczna wersja diety Low FODMAP, która zakłada wyłączenie z jadłospisu szerszej grupy węglowodanów, w tym wszelkich produktów zbożowych i skrobiowych, takich jak ziemniaki. Opiera się ona na teorii, że konkretny rodzaj węglowodanów – dwucukry i wielocukry – przyczynia się do przerostu bakterii i grzybów w jelitach, co prowadzi do stanów zapalnych w przewodzie pokarmowym. Jest to bardzo restrykcyjna dieta i rezygnacja z tak dużej grupy pokarmów niekoniecznie musi przynieść pozytywne efekty.
Dieta przeciwzapalna (IBD-AID)1,4
Jest to dieta oparta na założeniach diety SCD, która polega na eliminacji wybranych węglowodanów i skrobi, które przyczyniają się do przerostu bakterii wywołujących stan zapalny w układzie pokarmowym. Dodatkowo zaleca ona spożywanie prebiotyków i probiotyków sprzyjających rozwojowi „przyjaznych bakterii”, które tworzą w przewodzie pokarmowym warunki hamujące stan zapalny.
Dieta paleolityczna1
Jest również znana jako „dieta paleo” lub „dieta ludzi pierwotnych” opiera się na założeniu, że organizm ludzki nie jest ewolucyjnie przystosowany do naszej współczesnej diety. Jej podstawą jest chude mięso, ryby i owoce morza niepochodzące z hodowli przemysłowych, a także produkty roślinne z wyjątkiem zbóż – czyli zasadniczo wszystko to, co mogło znajdować się w jadłospisie prehistorycznych społeczności zbieracko-łowieckich.
Dieta omega-31,5
Podczas gdy tłuszcz jako taki nie zajmuje w naszej diecie poczesnej pozycji, trzeba pamiętać, że istnieją różne tłuszcze, a niektóre z nich mogą być nawet w przebiegu IBD (ang. inflammatory bowel disease, IBD) wskazane. Uważa się, że kwasy tłuszczowe omega-3 (w przeciwieństwie do kwasów tłuszczowych omega-6) przyczyniają się do zmniejszenia stanu zapalnego w przewodzie pokarmowym. Dieta omega-3 polega na spożywaniu dużych ilości pokarmów bogatych w te kwasy tłuszczowe, np. tłustych ryb, takich jak łosoś i makrela, oleju lnianego i rzepakowego.
Pamiętaj, żeby wszelkie zmiany sposobu odżywiania zawsze najpierw konsultować z lekarzem, który pomoże Ci zadbać, żeby dieta na pewno zawierała wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Więcej informacji znajdziesz w naszym artykule na temat pełnowartościowej diety.
Piśmiennictwo:
1. Knight-Sepulveda K, Kais S, Santaolalla R, Abreu MT. Diet and inflammatory bowel disease. Gastroenterol Hepatol. 2015;11:511-520.
2. Brown AC, Rampertab SD, Mullin GE. Existing dietary guidelines for Crohn’s disease and ulcerative colitis. Expert Rev Gastroenterol Hepatol. 2011;5:411-425.
3. Lee D, Albenberg L, Compher C, i wsp. Diet in the pathogenesis and treatment of inflammatory bowel diseases. Gastroenterology. 2015;148:1087-1106.
4. Lomer MC. Dietary and nutritional considerations for inflammatory bowel disease. Proc Nutr Soc. 2011;70:329-335.
5. Barbalho SM, Goulart R de A, Quesada K, Bechara MD, de Carvalho A de CA. Inflammatory bowel disease: can omega-3 fatty acids really help? Ann Gastroenterol. 2016;29:37-43.