Nieswoiste Choroby Zapalne Jelit (NChZJ), do których zalicza się chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego mogą występować w każdym wieku, jednak najczęściej diagnozuje się je u młodych osób, które są na szczycie swojej aktywności seksualnej. Planowanie ciąży przez kobietę z NChZJ powinno opierać się na współpracy z lekarzem, stosowaniu odpowiedniego leczenia, a także utrzymaniu choroby w remisji. Bardzo duże znaczenie ma również edukacja. Sprawdź, jak planować ciążę przy nieswoistych chorobach zapalnych jelit.
Jak nieswoiste zapalenie jelit wpływa na płodność?
Według badań, kobiety i mężczyźni podczas remisji choroby nie mają obniżonej płodności w porównaniu z osobami bez chorób jelit. Mniejsza ilość dzieci u osób z NChZJ wynika ze świadomości choroby, a nie problemów z zajściem w ciążę. Niekiedy jednak trudności z poczęciem dziecka mogą być spowodowane czynnikami psychologicznymi.1,2
Aktywna choroba jelit może zmniejszać płodność u kobiet i mężczyzn. U kobiet mogą pojawić się stany zapalne jajników i jajowodów, pojawienie się zmian okołoodbytowych, a także obniżenie rezerwy jajnikowej, głównie u pań po 30. roku życia. Ryzyko niepłodności wzrasta u obojga płci w sytuacji, kiedy wcześniej miały wykonywane operacje, w szczególności w okolicy jamy brzusznej. U kobiet ich konsekwencją mogą być zaburzenia miesiączkowania, które utrudniają wyznaczenie dni płodnych i zajście w ciążę.2
Czy NChZJ wpływają na przebieg ciąży?
Choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego to choroby, które często dotyczą młodych osób. W przypadku remisji choroby Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego płodność i przebieg ciąży jest podobny, jak u zdrowych kobiet. Inaczej sprawa wygląda w przypadku choroby w aktywnym stadium. Kobiety z pełnymi objawami NChZJ oraz ich nienarodzone dzieci są bardziej narażone na powikłania ciążowe niż kobiety i dzieci zdrowe. U ciężarnych z aktywną chorobą zapalną jelit mogą wystąpić:
- cukrzyca ciążowa,
- nadciśnienie tętnicze,
- krwotok poporodowy,
- niska waga urodzeniowa u dziecka,
- przedwczesny poród,
- śmierć płodu.
Zalecane jest, aby ciąża była zaplanowana na okres remisji, dzięki czemu możliwe jest uniknięcie powikłań ciążowych i urodzenia zdrowego dziecka. Każde zaostrzenie choroby wymaga leczenia, które może wpływać na płód.1
Postępowanie w czasie ciąży
Prowadzenie ciąży u kobiety z NChZJ wymaga skupienia się na zdrowiu matki, dziecka, a także utrzymaniu choroby w remisji. Niezbędne będzie regularne wykonywanie badań diagnostycznych, przyjmowanie leków i obserwacja swojego organizmu. Kobieta z chorobami jelit jest bardziej narażona na przedwczesny poród, poronienie czy krwotok.2
Jednym z ważniejszych badań, jakie powinna wykonywać ciężarna jest badanie poziomu kalprotektyny w kale. Pozwala ono na monitorowanie nasilenia zmian zapalnych w jelitach, a także weryfikowanie czy zastosowane leczenie farmakologiczne jest skuteczne i czy nie doszło do zaostrzenia zmian w jelitach. Każde nieprawidłowości mogą potęgować chorobę i wpływać na przebieg ciąży.4
Leczenie ciężarnych powinno być odpowiednio wcześniej zaplanowane. Przed poczęciem dziecka, jak i w trakcie ciąży nie należy przyjmować leków, które wykazują działanie teratogenne. Farmakoterapia powinna być dopasowana zarówno do kobiet, jak i mężczyzn chorujących na NChZJ.1
Poród i karmienie piersią w nieswoistych chorobach zapalnych jelit
Sposób porodu zależy od wskazań medycznych. Decyzja powinna zostać podjęta w miarę możliwości, jak najwcześniej, po uzgodnieniu z gastroenterologiem, ginekologiem, a czasem również chirurgiem. Według badań, u Pacjentek z chorobami jelit częściej jest wykonywane cesarskie cięcie. W przypadku kobiet z chorobą w remisji możliwy jest poród siłami natury, jednak należy unikać nacięcia krocza, ponieważ może to zwiększyć ryzyko wystąpienia powikłań.3
Karmienie piersią ma wiele korzyści i nie ma bezpośredniego wpływu na zaostrzenie choroby, dlatego jest zalecane kobietom z NChZJ. W przypadku, gdy kobieta przyjmuje leki, decyzje o sposobie karmienia noworodka podejmuje lekarz, ustalając najbezpieczniejszy sposób karmienia.3
- Kłopocka M., Leczenie nieswoistych chorób zapalnych jelit w czasie ciąży i karmienia, “Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy”, Tom 7, Nr 2, 2015, s. 41-45.
- Pietrzak A., Choroby zapalne jelit a ciąża, “Gastroenterologia Kliniczna”, 2013, tom 5, nr 2–3, s. 85–96.
- Smink M., Lotgering F.K., Albers L., Jong de D.J. Effect of childbirth on the course of Crohn’s disease; results from a retrospective cohort study in the Netherlands, “BMC Gastroenterol”, 2011; 11, s. 1–7.
- Kierkuś J. i in., Wpływ nieswoistych zapaleń jelit na ciążę i płodność – zasady postępowania, specyfika leczenia, “Developmental Period Medicine”, 2013, s. 77–84.