Adaptacja do życia ze stomią nie jest łatwa, tym bardziej jeśli pojawią się podrażnienia czy trudności związane z jej pielęgnacją. Warto wiedzieć, co wtedy zrobić. Poznaj sposoby, które ułatwią życie ze stomią.
Jakie są przyczyny zaczerwienienia skóry?
Zmiany skórne wokół stomii mogą być wynikiem nieprawidłowo przeprowadzonego zabiegu, powikłań pooperacyjnych oraz nieprawidłowej pielęgnacji. Ich przyczyny mogą być różne i mogą zależeć od czynników ogólnoustrojowych, mechanicznych i zakaźnych. Do czynników ogólnoustrojowych można zaliczyć m.in. współistnienie innych chorób, niedożywienie, niedokrwienie czy niewydolność żylną. Pojawienie się zmian skórnych wokół stomii skutkuje nieszczelnością sprzętu stomijnego, trudnościami z zachowaniem higieny, nieprzyjemnym zapachem, nasileniem dolegliwości bólowych, a nawet izolacją pacjenta przed światem. [1]
Zmiany skórne wokół stomii są powszechnym zjawiskiem. Mogą pojawić się bezpośrednio po operacji, ale też mogą wystąpić po jakimś czasie. Podrażnienia mogą wynikać z uszkodzeń skóry związanych z wilgocią wokół stomii lub urazów wynikających ze stosowania sprzętu stomijnego. Wokół stomii może pojawić się nie tylko zaczerwienienie, ale również wydzielina, nadżerki, krwawienie, ból, swędzenie i pieczenie. [1]
Zaczerwienienie skóry wokół stomii może pojawić się w wyniku [1]:
- kontaktowego zapalenia skóry,
- urazu mechanicznego,
- grzybicy,
- zaburzeń zrostu skórno-śluzówkowego,
- zapalenia mieszków włosowych,
- alergicznego zapalenia skóry.
Niezależnie od przyczyny, ważne jest zachowywanie odpowiedniej higieny i dokładne osuszanie skóry wokół stomii.
Jak pielęgnować skórę wokół stomii, by zapobiec zaczerwienieniu?
Zasady dbania o stomię zazwyczaj zostają przekazane przez pielęgniarkę. Jeśli zabieg jest wykonywany planowo, pacjent jest informowany o zaleceniach przed jego wykonaniem. Jeśli jednak musi być wykonany w trybie pilnym, pacjent dowiaduje się o wszystkich zaleceniach już po zabiegu. W pielęgnacji skóry bardzo ważna jest ocena jej stanu, dzięki czemu można określić czy nie pojawiają się powikłania, a w razie ich wystąpienia umożliwia szybką interwencję. [1]
Przed operacją wyłonienia stomii ważne jest odpowiednie przygotowanie, które ułatwi późniejsze funkcjonowanie. Odpowiednie umiejscowienie stomii, przygotowanie do operacji i edukacja są kluczowe. Nie wyeliminują one całkowicie ryzyka podrażnień, ale znacząco je zmniejszą. Celem edukacji pacjenta jest nie tylko odpowiednia pielęgnacja, ale również zmiana stylu życia, aktywność zawodowa czy sposoby radzenia sobie z podrażnieniami. Ważne jest, aby pacjent potrafił samodzielnie zadbać o siebie i stopniowo zaakceptował nową sytuację. [1]
Jakie są typowe powikłania skórne przy stomii jelitowej?
Zapalenia skóry przy stomii są bardzo częste. Wynikają one z podrażnienia wywołanego przez wyciekającą treść jelitową. Pielęgnacja takiej skóry i zwalczanie stanów zapalnych wiąże się ze stosowaniem odpowiednich produktów, takich jak pasta gojąca lub uszczelniająco-gojąca. Warto je aplikować również profilaktycznie, aby ograniczyć ryzyko pojawienia się podrażnień okołostomijnych. W przypadku ran z wysiękiem można sięgnąć po puder gojący, który przyspieszy cały proces oraz zwiększy przyczepność sprzętu stomijnego. [2]
Trudno gojące się rany wymagają konsultacji lekarskiej. Mogą wynikać one z zakażenia bakteryjnego lub grzybiczego, które wymaga włączenia leczenia. Zazwyczaj stosowane są antybiotyki miejscowe. Niezbędne jest także zachowanie codziennej, podstawowej higieny miejsc okołostomijnych. [2]
Pacjenci ze stomią, w szczególności krótko po operacji, często miewają trudności ze znalezieniem odpowiednich produktów pielęgnacyjnych. Testowanie różnych kosmetyków może wiązać się z pojawieniem alergicznego zapalenia skóry. Zazwyczaj wynika ono z alergii na jeden ze składników kosmetyku. W takiej sytuacji konieczne jest jego wyeliminowanie, a czasem, po konsultacji z lekarzem, również zastosowanie maści ze sterydami, która pomoże pozbyć się podrażnień skórnych. Jeśli dopiero sięgasz po produkty do pielęgnacji okolic stomii, wprowadzaj je pojedynczo, aby móc obserwować reakcję swojej skóry. [2]
Jak chronić skórę wokół stomii podczas codziennych czynności?
W pielęgnacji skóry wokół stomii duże znaczenie ma dobór odpowiedniego sprzętu stomijnego – systemów woreczków stomijnych, środków ochronnych do skóry i innych akcesoriów przeznaczonych do zaopatrzenia stomii. Należy dobrać je indywidualnie do pacjenta. Bardzo ważne jest utrzymywanie czystości i suchości tej części skóry, do której mocowany jest woreczek stomijny. Warto również stosować produkty, które ułatwiają jego przyczepienie i zmniejszają ryzyko uszkodzenia skóry. [1]
Poza pielęgnacją ważna jest również prawidłowa wymiana sprzętu. Pacjent powinien pamiętać, aby umiejętnie zdejmować woreczek stomijny. Należy chwycić go oburącz u góry, a następnie delikatnie odklejać pociągając w dół. Po każdej wymianie niezbędne jest wykonanie podstawowych czynności pielęgnacyjnych, czyli umycie skóry ciepłą wodą z mydłem oraz jej dokładne osuszenie. W przypadku zaobserwowania niepokojących zmian na skórze należy zgłosić się do lekarza. [2]
Bibliografia
- Kozłowska E., Cierzniakowska K., Popow A., Szewczyk M., Powikłania skórne u chorych ze stomią, “Leczenie ran”, 2023, 20(1), s. 19-25.
- Kołodziejczak M., Ciesielski P., Kosim A., Postępowanie terapeutyczne w przypadku powikłań skórnych oraz trudno gojących się ran wokół stomii, “Nowa Medycyna”, 2/2013, s. 52-55.
